ვენერას "ჯოჯოხეთი" და დედამიწის მომავალი

როგორ გადაიქცა ვენერა ჯოჯოხეთად და რატომ არის შემდეგი დედამიწა?

      მზის სისტემაში ჩვენი ახლო მეზობელი პლანეტა ვენერაა. მეცნიერები მის ზედაპირს „ჯოჯოხეთურს“ უწოდებენ, თუმცა ის ადრე საცხოვრებლად ვარგისი იყო. მეცნიერებმა გაარკვიეს, რამ გაანადგურა პლანეტა და ელის თუ არა იგივე ბედი დედამიწასაც.

.ვენერას ჯოჯოხეთური ლანდშაფტი

      ვენერა მზის სისტემის ყველაზე ცხელი პლანეტაა, რომლის ზედაპირის ტემპერატურა მუდმივად 370 ºC-ის გარშემო მერყეობს. მისი ატმოსფერო თითქმის მთლიანად CO2-ისგან შედგება. გოგირდმჟავას ღრუბლები უსწორმასწორო ქანებისა და გამაგრებული ლავის ვულკანურ ლანდშაფტზე ცვივა. ვენერაზე წნევა 92-ჯერ მეტია, ვიდრე დედამიწაზე ზღვის შორეულ სიღრმეში.

რობინ ჯორჯ ენდრიუსი, სამეცნიერო ჟურნალისტი და ვულკანოლოგი, აღნიშნავს: „ეს იმდენად საშინელებაა, რომ თითქმის სასაცილოც კია! თითქოს რაღაც ღვთაებას ძალიან ცუდი დღე ჰქონდა და გადაწყვიტა: „ამ პლანეტას გავანადგურებ!“ ვენერაზე რომ ყოფილიყავი, ეს საშინელი რამ იქნებოდა შენი ორგანიზმისთვის.

ეს იგივე იქნებოდა, რაც ოკეანეში, კილომეტრის სიღრმეზე ყოფნა. თვალები წნევისგან აგიფეთქდებოდათ, სხეული კი სიცხისგან გამოგეწვებოდათ.“          

    თუმცა, ვენერა ყოველთვის ასეთი საშინელი არ ყოფილა. მეცნიერები ვარაუდობენ, რომ ოდესღაც ის დედამიწის მსგავსი სამოთხე იყო, დიდი ოკეანეებით, ლურჯი ცათა და თეთრი ღრუბლებით. ენდრიუსი ამტკიცებს,

რომ ის და ჩვენი პლანეტა ერთმანეთისგან განურჩეველი იყვნენ, როგორც დები. მაშ, როგორ ჩამოიშალა ჩვენი მეზობელი მზის სისტემაში?

     ვენერა მზემ გაანადგურა

დაახლოებით 4.5 მილიარდი წლის წინ მზე უფრო პატარა და მკრთალი იყო. თუმცა, დაბერებისას ის უფრო მცხუნვარე ხდებოდა, რაც ტიპიურია უმეტესი ვარსკვლავებისთვის. შესაბამისად, ვენერა თანდათან უფრო და უფრო ცხელდებოდა. ოკეანეები აორთქლდა, რამაც გამოიწვია დიდი რაოდენობით წყლის ატმოსფეროში მოხვედრა.

ორთქლი იჭერდა სითბოს, ქმნიდა ერთგვარ ფარს, რომელიც მას კოსმოსში არ უშვებდა, რამაც პლანეტის ზედაპირის ტემპერატურა მნიშვნელოვნად გაზარდა. ამან შექმნა სასიკვდილო წრე, რამაც საბოლოოდ სათბურის ეფექტი აბსოლუტურ ზღვარზე მიიყვანა და ვენერა უზარმაზარ სათბურად აქცია.

ტექტონიკურმა ფილებმა პლანეტა გაანადგურედ.

      წყალმა ტექტონიკურ ფილებს მოქნილობის შენარჩუნებაში შეუწყო ხელი, გარკვეულწილად, მოქნილობას მატებდა და მათ შორის მოძრაობას უწყობდა ხელს. ოკეანეების გარეშე კი მათი აქტივობა წყდებოდა. ამავდროულად, ფილების ტექტონიკა სასიცოცხლო როლს ასრულებს ატმოსფეროში ნახშირორჟანგის რაოდენობის რეგულირებაში.

ის უკავშირდება ნიადაგსა და ქანებში არსებულ ელემენტებს, რომლებიც მილიონობით წლის განმავლობაში ზედაპირის სიღრმეში იმალებიან, რადგან ფილები ერთმანეთში იხეხება და იძირება.

      თუმცა, ახლა მთელი CO2 რეგულარული ვულკანური ამოფრქვევების შედეგად გამოიყოფოდა. დროთა განმავლობაში, მზის სხივებმა ორთქლის ფარდა გაარღვიეს, წყალბადი კოსმოსში გავიდა და მისი ადგილი ნახშირორჟანგმა დაიკავა.

ამის გამო, ატმოსფერო უფრო სქელი გახდა და საბოლოოდ საკმარისი წინააღმდეგობის მიღწევაც კი მოახერხა, რათა სიტყვასიტყვით შეემცირებინა ვენერას ბრუნვა, რამაც მას ამჟამინდელი დაბალი სიჩქარე მისცა. როდესაც ეს პროცესი დასრულდა, რომელიც დაახლოებით 100 მილიონ წელს გაგრძელდა, პლანეტაზე სიცოცხლის პოტენციალი განადგურდა. ეს ყველაფერი ვენერას სასიცოცხლო ციკლის შეუქცევადი დასასრულის მიზეზი გახდა.

.დედამიწის მომავალი

      ვენერას ისტორიაში ყველაზე საშიში ისაა, რომ ის დედამიწის მომავალს წინასწარმეტყველებს. მზის დაბერებასთან ერთად ის ისევ და ისევ უფრო კაშკაშა ხდება. მომდევნო რამდენიმე ასეული მილიონი წლის განმავლობაში, გარკვეულ მომენტში, ჩვენი პლანეტაც ვენერას გზას დაადგება. ოკეანეები აორთქლდება, ტემპერატურა მოიმატებს, ფილების ტექტონიკა შეწყდება.

      ატმოსფეროში ნახშირორჟანგი გამოიყოფა. დაახლოებით 300 მილიონი წლის შემდეგ დედამიწისა და ვენერას გარჩევა რთული იქნება.

თუ ეს სტატია თქვენთვის საინტერესო იყო, გაგვიზიარეთ თქვენი მოსაზრება კომენტარებში.